Trong tiết trời se lạnh của chiều thu ngày 22-10-2019 GS.TS Phạm Văn Lầm – nguyên Trưởng bộ môn Chuẩn đoán giám định dịch hại và thiên địch, Viện Bảo vệ thực vật đã tin tưởng trao tặng nhiều tư liệu liên quan đến quá trình nghiên cứu khoa học, công tác của ông cho Trung tâm Di sản các nhà khoa học Việt Nam.
Xuất thân từ một gia đình nghèo ở xã Yên Hồ, huyện Đức Thọ, Tỉnh Hà Tĩnh, chàng trai Trần Đức Thiệp đã vượt lên mọi khó khăn để trở thành một Giáo sư, một nhà khoa học uy tín trong lĩnh vực ứng dụng năng lượng nguyên tử.
Giáo sư, Tiến sĩ Hồng Anh là kết quả của mối tình lãng mạn giữa hai trí thức trẻ có hoài bão lớn Võ Nguyên Giáp và Nguyễn Thị Quang Thái (sau này ông mới biết bà là em gái nhà cách mạng Nguyễn Thị Minh Khai).
10 năm theo đuổi khoa học, ở tuổi 40, GS Dương Quang Trung đã thành danh tại “trời Tây” và nhận được những thành quả ấn tượng trong sự nghiệp.
Mỗi chuyến công tác lên Thái Nguyên đều để lại trong chúng tôi những dư âm khác nhau về ký ức của các nhà khoa học. Chuyến công tác Thái Nguyên lần thứ 3 của Trung tâm Di sản các nhà khoa học Việt Nam thực hiện trong ngày 26-10-2019 cũng vậy, những câu chuyện về nghị lực, sự nhiệt huyết của các nhà khoa học khiến chúng tôi thật xúc động, khó quên!
Sau nhiều lần lỡ hẹn, sáng 25-10-2019, nghiên cứu viên Trung tâm Di sản các nhà khoa học Việt Nam đã có buổi trò chuyện với PGS. TS Nguyễn Thị Trâm, nguyên giảng viên Trường Đại học Nông nghiệp Hà Nội (nay là Học Viện Nông nghiệp Việt Nam); Phó Viện trường Viện Sinh học Nông nghiệp.
Phạm Hoàng Hiệp, giáo sư trẻ nhất Việt Nam đã được Trung tâm Vật lý lý thuyết quốc tế ICTP công bố đạt giải thưởng Ramanujan 2019, một giải thưởng dành cho các nhà toán học trẻ ở các nước đang phát triển.
QĐND - Ông là Chuẩn đô đốc, PGS, TS, Nhà giáo Nhân dân Lê Kế Lâm, nguyên Giám đốc Học viện Hải quân, nguyên Chủ tịch Hội Khoa học-Kỹ thuật và Kinh tế biển TP Hồ Chí Minh.
Sáng ngày 22-10-2019, Trung tâm Di sản các nhà khoa học Việt Nam đã tham dự lễ đưa tiễn GS.TS Phan Cự Tiến về với đất mẹ trong niềm kính trọng và tiếc thương.
GS.TSKH Phan Phải sinh ngày 1/10/1938 tại thôn Thái Thuận, xã Cát Tài, huyện Phù Cát, tỉnh Bình Định, trong một gia đình thuần nông giàu truyền thống cách mạng, nhà đông anh chị em nên cuộc sống gặp nhiều khó khăn vất vả.
Từ thành phố Hồ Chí Minh ra Hà Nội, nhà nghiên cứu Nguyễn Hạc Đạm Thư đã tranh thủ đến thăm Trung tâm Di sản các nhà khoa học Việt Nam và chia sẻ về phương pháp, những câu chuyện cụ thể trong quá trình nghiên cứu và thu thập dữ liệu ký ức cuộc đời, vào sáng ngày 16-10-2019.
Bệnh sốt rét kinh niên buộc y tá trẻ Đỗ Công Huỳnh phải rời quân ngũ. Đó được xem là bước ngoặt cuộc đời của cậu thiếu niên 15 tuổi, để rồi 20 năm sau, ông trở lại với ngành quân y và cống hiến hết mình cho khoa học.
Gần 30 năm trước tại Pháp có một bác sĩ Việt thực hiện một ca ghép thận cho một bệnh nhi 5 tuổi. Để rồi từ đó, sinh mệnh mong manh của những trẻ em Việt bị suy thận mạn được mở cánh cửa của sự sống.
Khi thời gian đã đẽo gọt đến gần cạn kiệt sức lao động, Đào Duy Anh tự nhận thấy cuộc đời 'có biết tôi cũng chỉ ở lịch sử dân tộc mà có buộc tội tôi cũng chỉ ở lịch sử dân tộc'.
Tiếp sau thành công của trưng bày ''Chuyện nghề địa chất'', ngày 11-10-2019, chúng tôi lại bắt tay vào nhiệm vụ mới. Đó là chuẩn bị nội dung trưng bày về sáng chế của các nhà khoa học Việt Nam, dự kiến sẽ tổ chức tại Công viên Di sản các nhà khoa học Việt Nam vào đầu năm 2020.
Sáng ngày 8-10-2019, tại Trung tâm Di sản các nhà khoa học Việt Nam, GS.TSKH Tống Duy Thanh (nguyên Chủ nhiệm bộ môn Địa chất, trường Đại học Tổng hợp Hà Nội) và GS.TSKH Phan Trường Thị (nguyên Phó hiệu trưởng trường Đại học Tổng hợp Hà Nội) vô cùng hạnh phúc và xúc động khi được mục sở thị cuốn luận án Phó tiến sĩ của người thầy lớn – cố GS.TS Nguyễn Văn Chiển, nguyên Phó Viện trưởng Viện Khoa học Việt Nam.
Những trải nghiệm, chia sẻ về quá trình 5 năm làm luận án của TS Nguyễn Thanh Hóa đã gợi mở nhiều vấn đề nghiên cứu di sản các nhà khoa học. Đồng thời, đây là buổi sinh hoạt chuyên môn rất bổ ích, có ý nghĩa tạo thêm động lực cho các bạn trẻ ở Trung tâm Di sản các nhà khoa học Việt Nam.
Nằm trong kế hoạch phát huy giá trị di sản, sáng 5-10-2019, dưới sự chủ trì của PGS.TS Nguyễn Văn Huy (Giám đốc chuyên môn) cùng sự tham gia của TS Lưu Hùng, Trung tâm Di sản các nhà khoa học Việt Nam đã có buổi làm việc bàn về chương trình giáo dục di sản dành cho học sinh, sinh viên, thông qua trưng bày chuyên đề ''Chuyện nghề địa chất''.
Ngày 1-10-2019 vừa qua, nhà đa năng hình cánh bướm đã hoàn thành việc đổ mái - phần thô cuối cùng của công trình kiến trúc độc đáo này. Với tổng diện tích thiết kế xây dựng trên 2000m2, đảm bảo kỹ - mỹ thuật, tòa nhà sẽ hoạt động với các công năng chính: tổ chức hội thảo, hội nghị, khu dịch vụ ẩm thực và dịch vụ giải trí.
'Cụ không kể rằng từng gặp Bác Hồ và được Bác khen. Có lẽ tôi vẫn chưa biết hết về ba mình', Bí thư Thành ủy TP.HCM Nguyễn Thiện Nhân chia sẻ.
Mỗi chuyến đi thực địa của nhà địa chất được ví như “hành trình xuyên đá”. Hành trang họ mang theo luôn có sổ nhật ký địa chất, la bàn, kính lúp, bản đồ,... và đặc biệt là không thể thiếu chiếc búa địa chất.
Ngày 4-10-2019, ngay sau khi từ thành phố Hồ Chí Minh ra Hà Nội, TS Nguyễn Hoa Cương đã đến Trung tâm Di sản các nhà khoa học Việt Nam để thăm lại những di sản của cha mình – cố GS.TS Nguyễn Văn Chiển (Nguyên Phó Viện trưởng Viện Khoa học Việt Nam), được trưng bày trong “Chuyện nghề địa chất” và kho lưu trữ của Trung tâm.
Trong tiết thu mát mẻ những ngày đầu tháng 10, câu chuyện về những cuốn sách của Phó Giáo sư, Tiến sĩ, Nhà giáo Ưu tú Nguyễn Thừa Hỷ kể với chúng tôi thật lôi cuốn và đầy cảm xúc. Sự bền bỉ, niềm đam mê làm việc trong một người đã ở tuổi 83 và đang ngày đêm bị căn bệnh viêm đa khớp hành hạ thật đáng khâm phục.
Đã qua hơn nửa thế kỷ, nhưng những kỷ niệm một thời được sống và làm việc hết mình trên mảnh đất Tây Nguyên đầy nắng gió, vẫn đọng mãi trong tâm khảm GS.TSKH Nguyễn Đức Ngữ - nguyên Tổng cục trưởng Tổng cục Khí tượng Thủy văn.
Là nhà khoa học thuộc lĩnh vực Toán học, GS.TSKH Bạch Hưng Khang (nguyên Chủ tịch Hội Tin học Việt Nam) đã có nhiều đóng góp trong lĩnh vực công nghệ số. Ông là người chủ trì xây dựng Phòng thí nghiệm trọng điểm Công nghệ mạng và Đa phương tiện.
Gần đây, khi xem lại các tài liệu cũ được lưu giữ trong nhiều năm, GS.TS Nguyễn Duy Tuân (nguyên Hiệu trưởng trường Trung cấp Quân Y 1, Học viện Quân y) tìm thấy tờ giấy khen của Ban chỉ huy Trung đoàn 48 tặng ông ngày 1-11-1953.
Sáng ngày 22-9-2019, tại nhà khách Bộ Quốc phòng ở Hà Nội, nghiên cứu viên Trung tâm Di sản các nhà khoa học Việt Nam đã tham dự buổi họp mặt nhân kỷ niệm 70 năm thành lập trường Thiếu sinh quân Việt Nam.
Trưng bày “Chuyện nghề địa chất” đã khai trương ngày 14/9 tại trụ sở Trung tâm Di sản các nhà khoa học Việt Nam, số 561, đường Lạc Long Quân, quận Tây Hồ, Hà Nội.
Những bức ảnh, những kỉ vật cùng những câu chuyện trên đường thực địa của các nhà khoa học địa chất đã gợi lên trong lòng người xem nhiều cảm xúc.
Chuyên đề ''Chuyện nghề địa chất'' lần đầu tiên được trưng bày với những kỷ vật của 22 nhà khoa học, giúp người xem hiểu hơn về nghề địa chất đầy gian nan, vất vả nhưng cũng không kém phần lãng mạn.
Thông qua kỷ vật và ký ức của 22 nhà khoa học gạo cội của ngành địa chất Việt Nam từ sau Cách mạng Tháng Tám năm 1945 tới nay, trưng bày chuyên đề “Chuyện nghề địa chất” giúp người xem hiểu hơn về nghề địa chất đầy gian nan, vất vả nhưng cũng không kém phần lãng mạn.
Thông qua trưng bày và giới thiệu kỷ vật cùng những mảnh ký ức của 22 nhà nghiên cứu, một phần ''Chuyện nghề địa chất'' đã được Trung tâm Di sản các nhà khoa học Việt Nam tái hiện một cách sống động.
Sau hơn 8 tháng dày công chuẩn bị, buổi khai trương trưng bày “Chuyện nghề địa chất” do Trung tâm Di sản các nhà khoa học Việt Nam thực hiện đã diễn ra thành công tốt đẹp. Chúng tôi vô cùng xúc động, khi các nhà khoa học địa chất, dù ở tuổi xưa nay hiếm nhưng nhiệt tình đến tham dự, mong muốn tận mắt chứng kiến những “đứa con tinh thần” của mình được giới thiệu tại trưng bày.
Ngày 14-9-2019, Phó chủ tịch thường trực kiêm Tổng thư ký Hội Di sản Văn hóa Việt Nam - PGS.TS Đỗ Văn Trụ đã trực tiếp trao quyết định và thẻ hội viên Hội Di sản cho GS.TS. AHLĐ Nguyễn Anh Trí - nhà sáng lập, lãnh đạo Trung tâm Di sản các nhà khoa học Việt Nam.
Lễ khai trương Trưng bày chuyên đề 'Chuyện nghề địa chất' do Trung tâm Di sản các nhà khoa học Việt Nam thực hiện, ngày 14-9-2019 tại Trụ sở Trung tâm, số 561, Lạc Long Quân, quận Tây Hồ, đã diễn ra trong không khí phấn khởi, xúc động.
Chiều ngày 11-9-2019, cô Hồ Thị Kim Hoàng thay mặt gia đình tặng Trung tâm Di sản các nhà khoa học Việt Nam khối tài liệu của chồng - PGS.TS Trần Thanh Minh, nguyên Viện trưởng Viện Khoa học Kỹ thuật hạt nhân (thuộc Viện Năng lượng Nguyên tử Việt Nam).
Trong buổi làm việc chiều ngày 11-9-2019 với nghiên cứu viên Trung tâm Di sản các nhà khoa học Việt Nam, GS.TSKH Thân Ngọc Hoàn, nguyên Chủ nhiệm Khoa Điện – Vô tuyến điện, trường Đại học Hàng hải Việt Nam bộc bạch: “Cuộc đời tôi đã rẽ hướng vì say sóng”.
Lễ khai trương trưng bày “Chuyện nghề địa chất” đã diễn ra thành công chiều 14-9-2019, tại trụ sở Trung tâm Di sản các nhà khoa học Việt Nam - số 561, Lạc Long Quân, Tây Hồ, Hà Nội. Các nhà khoa học, đại diện các cơ quan địa chất, Hội Di sản đã tới tham dự sự kiện có ý nghĩa quan trọng này nhân dịp kỷ niệm 11 năm thành lập Trung tâm (2008-2019).
Trưng bày “Chuyện nghề địa chất” ra mắt công chúng đúng dịp kỷ niệm 11 năm thành lập Trung tâm Di sản các nhà khoa học Việt Nam càng củng cố vững chắc ý tưởng xây dựng Bảo tàng về các nhà khoa học Việt Nam sẽ được hiện thực hóa trong tương lai. Đó là kỳ vọng tâm huyết mà PGS.TS Nguyễn Văn Huy - Giám đốc chuyên môn Trung tâm - thể hiện trong bài phát biểu tại buổi Gặp mặt báo chí bên thềm Lễ khai trương trưng bày “Chuyện nghề địa chất”, chiều ngày 14-9-2019, tại Hà Nội.
Sáng ngày 11-9-2019, nghiên cứu viên Trung tâm Di sản các nhà khoa học Việt Nam được nghe GS.TS Trần Nam Xuân (nguyên Giám đốc Học viện Phòng không - Không quân) chia sẻ về những đóng góp của ông trong ngành Khoa học Quân sự, cùng những tâm niệm trong công tác nghiên cứu khoa học.
Với trí tưởng tượng phong phú từ những câu chuyện trong cuộc sống, cậu học trò Đặng Trung Thuận*của trường cấp III Huỳnh Thúc Kháng luôn ấp ủ mơ ước trở thành nhà Địa chất. Trở thành sinh viên khóa I ngành Địa chất, trường Đại học Bách khoa Hà Nội năm 1956, và cho đến tận bây giờ, khoa học địa chất vẫn là nguồn cảm hứng bất tận trong ông.
Trưng bày 'Chuyện nghề địa chất' sẽ được khai trương ngày 14-9-2019 tại trụ sở của Trung tâm Di sản các nhà khoa học Việt Nam: số 561, đường Lạc Long Quân, quận Tây Hồ, Hà Nội, nhân kỷ niệm 11 năm thành lập Trung tâm.
Gắn bó, tâm huyết với ngành Y hơn 60 năm, song nghiên cứu và ứng dụng thành công thuốc Almaca vẫn là một ấn tượng lớn trong cuộc đời làm nghề của GS.TS Tạ Long (nguyên Chủ nhiệm khoa Tiêu hóa, Bệnh viện Trung ương quân đội 108, hiện là Chủ tịch Hội Khoa học Tiêu hóa Việt Nam).
GS.TSKH Bạch Hưng Khang (nguyên Chủ tịch Hội Tin học Việt Nam) là nhà khoa học thuộc lĩnh vực Toán học.
Chiều 27-8-2019, ThS Trần Việt Thắng - con trai cố GS Trần Văn Hà (nguyên Tổng cục trưởng Tổng cục Chăn nuôi) đã cung cấp cho nghiên cứu nhiều thông tin về một số kỷ vật của cha mà gia đình đã hiến tặng, đang được lưu giữ tại Trung tâm Di sản các nhà khoa học Việt Nam.
Vừa qua, GS.TS Nguyễn Thu Nhạn, nguyên Giám đốc Bệnh viện Nhi Trung ương đã trao tặng Trung tâm Di sản các nhà khoa học Việt Nam nhiều kỷ vật quý của người chồng thân yêu - cố GS.TS Nguyễn Đình Tứ.
Thoạt nghe nhiều người sẽ sửng sốt nghĩ đến một loại máy bay chưa từng có trong ngành hàng không dận dụng, nhưng thực ra đó là công trình nghiên cứu của GS.TSKH Nguyễn Đức Cương (nguyên Phó viện trưởng Viện Kỹ thuật không quân, Quân chủng Không quân) và đồng nghiệp thực hiện trong giai đoạn 2011-2015. Về công trình nghiên cứu ấy, ông đã chia sẻ với nghiên cứu viên Trung tâm Di sản các nhà khoa học Việt Nam, ngày 15-8-2019.
Nhắc đến GS Hà Minh Đức, là nhắc đến một nhà sư phạm mẫu mực, nhà phê bình, khảo cứu văn học xuất sắc, một chuyên gia đầu ngành lý luận văn học và văn học Việt Nam hiện đại. Đồng thời, Giáo sư Hà Minh Đức còn ghi dấu ấn trong lĩnh vực sáng tác, với hai thể loại truyện và bút ký.
Sáng 26-8-2019, nhân dịp từ TP. Hồ Chí Minh ra Hà Nội, PGS.TS Vũ Trọng Khải (nguyên Hiệu trưởng trường Cán bộ quản lý Nông nghiệp và Phát triển nông thôn II) đã tới thăm Trung tâm Di sản các nhà khoa học Việt Nam. Ông là vị khách đầu tiên của trưng bày “Chuyện nghề địa chất” sẽ được khai trương vào trung tuần tháng 9-2019, tại 561 Lạc Long Quân, quận Tây Hồ, Hà Nội.
Tháng 5-2018, cuốn sách 'Thức dậy quá khứ' của tác giả Hoàng Văn Khoán* được ra mắt bạn đọc. Đây là tác phẩm đầu tiên kể từ khi ông nghỉ hưu. Đề cập đến nhiều vấn đề như kiến trúc, điêu khắc, tiền tệ, văn hóa, đúc đồng, luyện sắt, nghề nông…, nội dung sách thể hiện rõ sự chắt chiu, tích lũy kiến thức của tác giả trong suốt chặng đường dài miệt mài nghiên cứu cùng những chuyến thực địa.
Ngày 23-8-2019, GS.TS Nguyễn Duy Tuân (nguyên Hiệu trưởng trường Trung cấp Quân Y 1, Học viện Quân y) chia sẻ với nghiên cứu viên Trung tâm Di sản các nhà khoa học Việt Nam về quá trình tự học của ông.
Sáng ngày 22-8-2019, nghiên cứu sinh Nguyễn Thanh Hóa bảo vệ thành công luận án tiến sĩ tại Viện Lịch sử Quân sự - tiến sĩ đầu tiên trưởng thành từ Trung tâm Di sản các nhà khoa học Việt Nam.
“Tôi là nhà khảo cổ học nhưng lại tốt nghiệp ngành Sư phạm Lịch sử của trường Đại học Sư phạm Văn khoa (nay là trường Đại học Sư phạm Hà Nội)”, PGS.TS Hoàng Xuân Chinh (nguyên Phó Viện trưởng Viện Khảo cổ học) mở đầu câu chuyện với nghiên cứu viên Trung tâm Di sản các nhà khoa học Việt Nam, ngày 20-8-2019.
Đã 74 năm trôi qua, mùa thu năm 1945 vẫn sống mãi trong trái tim mỗi người dân Việt Nam, đặc biệt là những người góp phần làm nên Cách mạng tháng Tám hào hùng của dân tộc.
Trung tâm Di sản các nhà khoa học Việt Nam xin chia sẻ với quý bạn đọc câu chuyện của PGS Đào Xuân Sâm (nguyên Trưởng khoa Quản lý kinh tế, trường Đảng cao cấp Nguyễn Ái Quốc, nay là Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh) nhớ về những ngày thu lịch sử không bao giờ quên.
Cứ mỗi độ tháng 8, PGS.TS Vũ Gia Hanh, nguyên Chủ nhiệm bộ môn Máy điện, trường Đại học Bách khoa Hà Nội, lại bồi hồi nhớ về mùa thu lịch sử năm 1945. Mùa thu ấy gắn liền với tuổi 16 đầy nhiệt huyết của ông.
Ngày 9-8-2019, chúng tôi quay trở lại với gia đình GS Ngô Huy Quỳnh, Dược sĩ Huỳnh Quang Đại và Thứ trưởng Hoàng Bình để tiếp tục được nghe người thân kể về những kỷ niệm đã trở thành di sản khoa học - những tư liệu quý giá phục vụ cho bộ phim 'Câu chuyện bí mật' mà chúng tôi đang thực hiện.
Chiều ngày 13-8-2019, tại nhà tang lễ Bệnh viện Bạch Mai, cán bộ Trung tâm Di sản các nhà khoa học Việt Nam hòa cùng dòng người đến đưa tiễn PGS.TSKH Đỗ Hồng Tân (nguyên Trưởng phòng Giải tích hàm, Viện Toán học, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam) về nơi an nghỉ.
Đó là câu chuyện PGS Đào Quý Chiệu, nguyên cán bộ giảng dạy trường Đại học Bách Khoa Hà Nội, chia sẻ với nghiên cứu viên Trung tâm Di sản các nhà khoa học Việt Nam trong buổi làm việc ngày 13-8-2019.
Cuốn sách 'Nguyễn Huy Phan - Cuộc đời và sự nghiệp' ra mắt bạn đọc, đã nhận được nhiều tình cảm của đồng nghiệp, các thế hệ học trò và bạn đọc. Đây là món quà ý nghĩa để tưởng nhớ vị Giáo sư đáng kính. Trung tâm Di sản các nhà khoa học Việt Nam xin trân trọng cảm ơn sự cộng tác, giúp đỡ của gia đình cố GS.TSKH Nguyễn Huy Phan, GS.TS Lê Gia Vinh và các nhà khoa học trong quá trình thực hiện cuốn sách này.
GS.TS Lê Ngọc Canh (nguyên Phó viện trưởng Viện Nghiên cứu văn hóa) và vợ - bà Đặng Hồng Lý vẫn nhớ như in ký ức ngày ấy, cách đây đã 51 năm, để mỗi khi kể lại với nghiên cứu viên Trung tâm Di sản các nhà khoa học Việt Nam ông bà vẫn không khỏi xúc động.
Trong buổi làm việc với nghiên cứu viên Trung tâm Di sản các nhà khoa học Việt Nam vào cuối tháng 7- 2019, GS.TSKH Phan Thị Phi Phi (nguyên Phó chủ nhiệm bộ môn Miễn dịch - Sinh lý bệnh, trường Đại học Y Hà Nội) đã chia sẻ về cơ duyên đến với nghề y, để rồi từ đó bà gắn bó và cống hiến cả cuộc đời cho nghề.
Chiều 7-8-2019, Trung tâm Di sản các nhà khoa học Việt Nam đã tổ chức lễ bổ nhiệm cán bộ chủ chốt và tiến hành thảo luận về giáo dục bảo tàng thông qua di sản nhà khoa học nhằm đáp ứng nhu cầu phát triển của Trung tâm hiện nay. Bà Võ Thị Ngọc Lan (Chủ tịch HĐTV MEDLATEC), PGS.TS Nguyễn Văn Huy (Giám đốc chuyên môn Trung tâm), các thầy cô cố vấn đã đến tham dự.
Sau rất nhiều lần họp bàn về ý tưởng, chuẩn bị tư liệu và lên kịch bản, ngày 1-8-2019, đoàn làm phim của VTV kết hợp với Trung tâm Di sản các nhà khoa học Việt Nam bắt đầu bấm máy những thước phim đầu tiên về đoàn cán bộ đầu tiên được cử đi học ở Liên Xô năm 1951.
Ngày 26-7-2019, theo đúng lịch trình phân cảnh quay, ekip làm phim tài liệu về cố GS.TSKH Phan Phải do Trung tâm Di sản các nhà khoa học Việt Nam thực hiện, đã sẵn sàng cho buổi bấm máy đầu tiên.
Ngày 30-7-2019, PGS Đào Xuân Sâm - nguyên Trưởng khoa Quản lý kinh tế, trường Đảng cao cấp Nguyễn Ái Quốc (nay là Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh) đã về với tổ tiên ở tuổi 94. Nghe tin Thầy qua đời, chúng tôi không khỏi bàng hoàng, xúc động.
Tháng 3-2019, tại Thủ đô Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh các thế hệ học trò đã long trọng tổ chức 100 năm ngày sinh của GS.TSKH Đỗ Tất Lợi – một người thầy, một nhà khoa học đáng kính. Nhiều câu chuyện về cuộc đời và sự nghiệp của ông là tấm gương sáng cho các thế hệ noi theo.
Lần thứ hai đến thăm Công viên Di sản các nhà khoa học Việt Nam, cô Nguyễn Thị Nguyệt - giáo viên trường 19-5 Kim Bôi (Hòa Bình)- đi cùng chồng và các con. Chuyến tham quan này là một món quà tinh thần quý giá cô muốn dành tặng cho gia đình thân yêu của mình.
Đồng thời với công tác nghiên cứu sưu tầm, lưu trữ bảo quản, Trung tâm Di sản các nhà khoa học Việt Nam rất chú trọng hoạt động giáo dục thông qua di sản nhà khoa học. Với tinh thần đó, cuối tuần vừa qua, cán bộ Trung tâm đã có buổi trải nghiệm thực tế tại Bảo tàng Hà Nội và Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam.
Quá trình làm luận án phó tiến sĩ của NCS Trương Quang Học ở Liên Xô những năm 1970-1974 đã giúp ông trưởng thành trong nghiên cứu khoa học. Chúng tôi cảm nhận được sự hào sảng, say sưa khi ông kể về quá trình thực hiện bản luận án mang tính phản biện đó.
Sáng ngày 23-7-2019, GS.TSKH Đặng Trung Thuận (nguyên Chủ nhiệm khoa Địa lý - Địa chất, trường Đại học Khoa học tự nhiên, Đại học Quốc gia Hà Nội) đã chia sẻ với nghiên cứu viên Trung tâm Di sản các nhà khoa học Việt Nam về quãng thời gian 10 năm (1976-1985) mà ông chuẩn bị cho việc thực hiện đề tài luận án tiến sĩ (nay là Tiến sĩ khoa học) tại Liên Xô.
Hình ảnh và lời khuyên dạy của Bác Hồ, dù chỉ trong những phút giây ngắn ngủi, nhưng đã trở thành động lực theo suốt cuộc đời PGS Trần Thị Hoàng Ba(*).
Đó là mong muốn của GS.TS Nguyễn Viết Tùng, nguyên Hiệu trưởng trường Đại học Nông nghiệp Hà Nội (nay là Học viện Nông nghiệp Việt Nam) khi biên soạn cuốn “Côn trùng - Thế giới những điều kỳ thú” (tập I). Cuốn sách cùng tập bản thảo viết tay được ông tặng Trung tâm Di sản các nhà khoa học Việt Nam ngày 26-7-2019.
Nhân dịp kỷ niệm 72 năm ngày Thương binh liệt sỹ (1947-2019), Trung tâm Di sản các nhà khoa học Việt Nam xin gửi lời tri ân sâu sắc đến các nhà khoa học, các thế hệ cha anh đã cống hiến, hy sinh một phần máu thịt cho sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc.
Đó là quan điểm biên soạn sách chuyên ngành mà PGS.TS Trần Thị Liên (nguyên Chủ nhiệm bộ môn Y sinh học và Di truyền, Đại học Y Hà Nội) đã chia sẻ với nghiên cứu viên Trung tâm Di sản các nhà khoa học Việt Nam tại buổi làm việc chiều ngày 24-7-2019.
Ngày 25-7-2019, đại diện lãnh đạo Trung tâm Di sản các nhà khoa học Việt Nam đã tham dự Lễ khai mạc trưng bày “Ký ức về liệt sỹ làng Lai”, tại Bảo tàng Nhiếp ảnh Lai Xá, thôn Lai Xá, xã Kim Chung, Hoài Đức, Hà Nội.
Đó là chia sẻ của PGS.TS Hoàng Xuân Chinh (nguyên Phó Viện trưởng Viện Khảo cổ học, Chủ tịch danh dự Hội Khảo cổ học Việt Nam) về nghề mà ông đã theo đuổi suốt cuộc đời.
Trung tâm Di sản các nhà khoa học Việt Nam trân trọng cảm ơn PGS.TS Trịnh Quốc Thắng đã hiến tặng tài liệu cho Trung tâm Di sản các nhà khoa học Việt Nam lưu giữ. Video này là món quà dành tặng Phó giáo sư nhân ngày sinh nhật, 22-7. Kính chúc Phó giáo sư luôn mạnh khỏe, hạnh phúc!
Trung tâm Di sản các nhà khoa học Việt Nam vinh dự tiếp nhận số tài liệu hiện vật của cố GS Trần Văn Hà, nguyên Tổng cục trưởng Tổng cục Chăn nuôi, do gia đình ông trao tặng.
Đã ở tuổi 82, GS.TSKH Phạm Văn Lang, nguyên Viện trưởng Viện Cơ điện nông nghiệp[1], vẫn miệt mài với công việc tại Trung tâm Cơ điện nông nghiệp và Ngành nghề nông thôn, thuộc Liên hiệp các hội khoa học kỹ thuật Việt Nam.
Hơn nửa thế kỷ đã trôi qua, nhưng kỷ niệm về thời kỳ đầu bước vào nghề của GS.TS Trần Quỵ, nguyên Giám đốc Bệnh viện Bạch Mai, vẫn còn vẹn nguyên, đầy cảm xúc khi ông tâm sự với nghiên cứu viên Trung tâm Di sản các nhà khoa học Việt Nam, ngày 16-7-2019.
Trung tâm Di sản các nhà khoa học Việt Nam đặt vấn đề nghiên cứu về GS Hoàng Phê[1] từ năm 2013. Qua tư liệu, ký ức do gia đình, đồng nghiệp cung cấp, chúng tôi tìm hiểu được nhiều điều về người con xứ Quảng – nhà từ điển học hàng đầu Việt Nam này. Nhân kỷ niệm 100 năm ngày sinh GS Hoàng Phê (1919-2019) xin dẫn một vài kỷ niệm về GS Hoàng Phê theo lời kể của Nhà giáo – nhà nghiên cứu Nguyễn Tri Niên[2].
Còn đâu “ông già tuyết” cặm cụi ngồi bên máy tính hàng ngày, dù sức khỏe giảm dần theo tuổi tác. Giáo sư Hoàng Tụy đã về với thế giới người hiền hồi 15h30, ngày 14-7-2019, hưởng thọ 92 tuổi.
Đó là tựa đề của cuốn sách viết về nhà y học - cố GS.TSKH Nguyễn Huy Phan do Trung tâm Di sản các nhà khoa học Việt Nam phối hợp cùng gia đình Giáo sư thực hiện. Sau gần một năm tập hợp tư liệu và biên soạn, ngày 14-7-2019, cuốn sách chính thức ra mắt bạn đọc, đúng dịp kỷ niệm ngày sinh của Giáo sư.
GS.TSKH Phan Thị Phi Phi (nguyên Phó chủ nhiệm bộ môn Miễn dịch- Sinh lý bệnh, trường Đại học Y Hà Nội) sinh ra và lớn lên trong gia đình có truyền thống hiếu học, nhiều đời làm nghề dạy học. Bà luôn ghi nhớ lời bố dặn rằng: 'Phải học để có cái nghề tử tế, học suốt đời để trở thành người tử tế của xã hội'.
Thiếu tướng, Giáo sư, Anh hùng LLVTND Nguyễn Ngọc Độ (nguyên Trưởng khoa Không quân, Học viện Quốc phòng) là phi công trực tiếp bắn hạ được 6 chiếc máy bay địch trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cùng với nhiều đóng góp cho ngành Khoa học Quân sự trong lĩnh vực phòng không - không quân.
Trung tâm Di sản các nhà khoa học Việt Nam đã đón nhận khối tài liệu hiện vật của GS.TSKH Nguyễn Huy Phan do gia đình trao tặng vào năm 2010. Đây là những di sản vô giá ông để lại cho hậu thế, trong đó không chỉ là các công trình nghiên cứu có giá trị đối với nền y học, mà còn là những đóng góp to lớn của ông trong phát triển chuyên ngành Phẫu thuật tạo hình, trong đào tạo nhiều thế hệ bác sĩ tài năng cho đất nước.
Sáng 10-7-2019, Trung tâm Di sản các nhà khoa học Việt Nam đã tổ chức Tổng kết 6 tháng đầu năm 2019, với sự tham dự của GS.TS Nguyễn Anh Trí, PGS.TS Nguyễn Văn Huy, các thầy cô cố vấn và toàn thể cán bộ nhân viên.
Sau một vài lần lỡ hẹn do công việc đột xuất, sáng 7-6-2019, chúng tôi có buổi làm việc đầu tiên với PGS.TS Nguyễn Đình Hựu, nguyên Giám đốc Trung tâm Khoa học và Bồi dưỡng cán bộ kiểm toán nhà nước.
Sáng ngày 3-7-2019, GS.TSKH Đinh Văn Hoàng, nguyên Chủ nhiệm Bộ môn Vật lý Quang phổ, trường Đại học Tổng hợp Hà Nội, đã tin tưởng bàn giao toàn bộ tài liệu, hiện vật gắn bó với cuộc đời học tập và nghiên cứu khoa học của ông cho Trung tâm Di sản các nhà khoa học Việt Nam.
Bách khoa khóa I là một trong những chuyên đề mà Trung tâm Di sản các nhà khoa học Việt Nam đang thực hiện nghiên cứu. Ngày 3-7-2019, Trung tâm đón nhận một số tài liệu hiện vật của GS.TS Hoàng Lâm Viện, do phu nhân của ông - bà Phạm Thị Ngọc Lan trao tặng. Giáo sư từng là sinh viên tốt nghiệp khóa I (1959), trường Đại học Bách khoa Hà Nội.
Để chuẩn bị ra mắt trưng bày “Chuyện nghề địa chất” tại Trung tâm Di sản các nhà khoa học Việt Nam, số 561 Lạc Long Quân, ngày 1-7-2019, chúng tôi tiếp tục ghi hình GS.TSKH Tống Duy Thanh (nguyên Chủ nhiệm bộ môn Địa chất, trường Đại học Khoa học tự nhiên, ĐHQGHN) để bổ sung tư liệu cho trưng bày.
Những kinh nghiệm, tâm huyết về nghề của PGS.TS Dương Văn Khảm - nguyên Cục trưởng Cục Lưu trữ nhà nước (nay là Cục Văn thư và Lưu trữ nhà nước) chia sẻ cho chúng tôi trong buổi làm việc ngày 26-6-2019 tại Hà Nội, thật vô cùng quý giá.
Chiều ngày 25-6-2019, lãnh đạo Viện Di truyền Nông nghiệp và lãnh đạo Trung tâm Di sản các nhà khoa học Việt Nam đã có buổi thảo luận về việc thực hiện bộ phim chân dung về cố GS.TSKH Phan Phải (1989-2019), nhân kỷ niệm 30 năm ngày mất của ông vào đầu tháng 9 -2019.
Đã ở tuổi 83, PGS.TS Lê Lương Tề, nguyên Chủ nhiệm khoa Trồng trọt, trường Đại học Nông nghiệp Hà Nội (nay là Học viện Nông nghiệp Việt Nam) vẫn miệt mài với công tác giảng dạy và đào tạo các thế hệ học viên ngành Bảo vệ thực vật.
Ngày 28-6-2018, Công viên Di sản các nhà khoa học Việt Nam (MEDDOM Park) phối hợp với UBND xã Bắc Phong, huyện Cao Phong, tỉnh Hòa Bình đã tổ chức ngày Hội gia đình lần thứ III.
Những năm tháng sơ tán theo trường Đại học Xây dựng thời chiến tranh chống Mỹ, đã để lại trong tâm thức của GS Nguyễn Đăng Hạc nhiều ký ức không thể quên.
Căn nhà nhỏ ở số 69 Lương Đình Của vẫn đầy ắp những hình ảnh, tài liệu, hiện vật của PGS.TS Lê Diên Hồng (nguyên Vụ trưởng, Vụ Vệ sinh Phòng dịch, Bộ Y tế), dù ông đã đi xa 10 năm. Bởi, vợ ông – bà Nguyễn Ngọc Uyên vẫn luôn nâng niu, trân trọng, coi đó như kỷ vật quý báu của ông còn để lại.
Trong chuyến công tác tại thành phố Thái Nguyên vào cuối tháng 3-2019, chúng tôi may mắn được PGS.TS Nguyễn Huy Quát, nguyên Chủ nhiệm bộ môn Phương pháp dạy học Văn, khoa Ngữ văn, trường Đại học Sư phạm Việt Bắc (nay là Đại học Sư phạm Thái Nguyên), chia sẻ về một đề tài nghiên cứu, được thực hiện cách đây đã hơn hai thập kỷ.
Hồi ức, kỷ niệm về gia đình luôn là những dấu ấn khó phai trong cuộc đời mỗi người. Dưới đây là chia sẻ mộc mạc, chan chứa yêu thương của phu nhân một nhà khoa học - GS.TS Nguyễn Hữu Đống về câu chuyện gia đình bà. Trung tâm Di sản các nhà khoa học Việt Nam xin giới thiệu cùng độc giả.
Sau khối tài liệu cá nhân gắn liền với quá trình học tập, công tác trong lĩnh vực địa vật lý đã tặng Trung tâm Di sản các nhà khoa học Việt Nam tháng 4-2019, GS.TSKH Mai Thanh Tân (nguyên Phó hiệu trưởng trường ĐH Mỏ-Địa chất) tiếp tục tặng Trung tâm gần 100 tài liệu, tại buổi làm việc chiều ngày 17-6-2019.
Đến thăm Trung tâm Di sản các nhà khoa học Việt Nam sáng ngày 18-6-2019, PGS.TS Bùi Thế Tâm (nguyên Phó phòng Tối ưu, Viện Toán học) mang theo một hộp tài liệu cá nhân, gồm các cuốn sổ ghi chép bài giảng từ những năm 70, bản thảo các công trình và bài viết, luận án phó tiến sĩ từ cuối năm 70 và sách… tặng Trung tâm.
Theo PGS.TS Nguyễn Đắc Lộc*, làm nghiên cứu sinh là 'quá trình tự học đặc biệt, mà yếu tố quyết định nhất là phát huy cao độ nỗ lực bản thân'**. Những kiến thức được trang bị trong thời gian ấy đã giúp ông tự tin thử sức ở nhiều vị trí công việc sau này.
Sáng ngày 26-5-2019, trực tiếp được gặp gỡ PGS.TS Lê Đình Phái tại thành phố Hồ Chí Minh, tôi càng nể phục hơn qua cuộc trò chuyện hơn ba tiếng đồng hồ với ông.
“Toán học là nền tảng, là những thứ chạy ngầm trong mọi ngành nghề”. Câu nói ấy của PGS.TS Bùi Thế Tâm (nguyên cán bộ nghiên cứu Viện Toán học, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam) như một sự khẳng định vai trò của ngành Toán, một ngành tưởng chừng như khô khan nhưng thực chất rất đa dạng và phong phú.
Sáng 11-6-2019, PGS.TS.NGƯT Trần Ninh tiếp tục hiến tặng Trung tâm Di sản các nhà khoa học Việt Nam các tài liệu hiện vật gắn liền với hoạt động khoa học của ông.
Kết quả tốt đẹp của chuyến công tác Tp. Hồ Chí Minh, cho thấy sự ủng hộ, tin tưởng của các nhà khoa học đối với Trung tâm Di sản các nhà khoa học Việt Nam. Bên cạnh đó là tinh thần trách nhiệm, tính chuyên nghiệp, yêu nghề của đội ngũ cán bộ Trung tâm.
Đó là biệt danh mà nhiều đồng nghiệp và học trò mỗi khi nói về PGS.TS Trịnh Quốc Thắng, nguyên giảng viên Bộ môn Công nghệ và Tổ chức xây dựng, trường Đại học Xây dựng.
Giáo sư Đặng Hữu Ơn (nguyên Chánh Văn phòng Hội đồng Đánh giá trữ lượng khoáng sản nhà nước, Bộ Khoa học Công nghệ và Môi trường) luôn nhớ về Liên Xô, đất nước mà ông từng có 8 năm gắn bó.
Hoàng đế Pháp Napoleon I từng nói: Tương lai của con là công trình của mẹ. Với bút danh Phương Lựu, GS.TSKH. NGND Bùi Văn Ba cũng luôn tâm niệm rằng những thành quả mà ông đạt được ngày hôm nay, ngoài sự nỗ lực của bản thân còn nhờ ảnh hưởng, công lao của người mẹ kính yêu.
Nhiệm vụ của chúng tôi là hàng ngày tiếp xúc, xử lý, phân loại tài liệu hiện vật của các nhà khoa học hiến tặng Trung tâm Di sản các nhà khoa học Việt Nam. Đó là sự may mắn, bởi ẩn chứa trong mỗi kỷ vật, mỗi tập bản thảo, mỗi văn bản... là những câu chuyện thú vị, nhiều ý nghĩa, mà chúng tôi luôn cảm nhận được.
Thiếu tướng, GS.TSKH Nguyễn Hưng Phúc, nguyên Phó Viện trưởng Học viện Quân y đã chia sẻ như vậy khi quyết định trao tặng toàn bộ tài liệu hiện vật gắn bó với hoạt động đào tạo, nghiên cứu khoa học và quản lý của mình cho Trung tâm Di sản các nhà khoa học Việt Nam, ngày 27-5-2019.
Đối với chúng tôi, thật vô cùng quý giá khi được nghe PGS.TS Mạc Đường chia sẻ về những điều tâm huyết nhất trong cuộc đời nghiên cứu khoa học của mình, trong suốt hơn 3 giờ đồng hồ.
Trong tiếng mưa chiều quen thuộc ở đất Sài Gòn xưa, chúng tôi được tiếp kiến GS.TSKH Nguyễn Khánh Dư tại nhà riêng của ông, ngày 27-5-2019.
Sau những trăn trở, giằng xé, GS Chu Phạm Ngọc Sơn đã có một quyết định ảnh hưởng đến cuộc đời và sự nghiệp của ông. Sáng ngày 28-5-2019, ông kể với chúng tôi câu chuyện của thời ấy, cách đây đã hơn 40 năm.
Những năm gần đây, Trung tâm Di sản các nhà khoa học Việt Nam đã đón nhận nhiều viết bài, hồi ký cuộc đời của một số nhà khoa học gửi tặng Trung tâm.
Trái ngược với sự nổi tiếng là sự cởi mở bình dị đến lạ thường của GS.TS.AHLĐ Trần Đông A khi ông tiếp chúng tôi tại phòng làm việc của Bệnh viện Nhi đồng 2, Tp. Hồ Chí Minh. Năm nay đã xấp xỉ tuổi 80 nhưng GS Trần Đông A vẫn miệt mài làm việc, hàng ngày ông cũng có mặt ở bệnh viện từ rất sớm và trở về nhà khi phố đã lên đèn.
Như đã hẹn, đúng 8h30 ngày 28-5-2019, nghiên cứu viên Trung tâm Di sản các nhà khoa học Việt Nam đã có mặt tại tư gia của PGS.TS Đoàn Trọng Huy (nguyên Phó chủ nhiệm khoa Ngữ văn, Đại học Sư phạm Hà Nội) ở TP. Hồ Chí Minh. Sau cuộc trò chuyện thân tình, ông giới thiệu cho chúng tôi khối tài liệu cá nhân ông đã sắp xếp, chuẩn bị cẩn thận.
Những ngày cuối tháng 5-2019 để lại muôn màu cảm xúc đối với chúng tôi – những nghiên cứu viên của Trung tâm Di sản các nhà khoa học Việt Nam. Những điều thu được trong chuyến công tác tại thành phố Hồ Chí Minh vừa qua thật giá trị, ý nghĩa sâu sắc hơn so với nhiều chuyến đi khác.
Đó là biệt danh mà những nghệ nhân hát bội (tuồng) trên khắp cả nước đặt cho GS Hoàng Châu Ký với cả tấm lòng ngưỡng mộ.
Ông là GS.TSKH Nguyễn Duy Gia, sinh năm 1928 tại Quảng Trị. Ông có ảnh hưởng lớn tới ngành tài chính ngân hàng quốc gia sau năm 1975. Ông cũng là người trẻ tuổi nhất từng giữ chức Thống đốc Ngân hàng nhà nước Việt Nam, giai đoạn 1981-1986.
Buổi làm việc đầu tiên của nghiên cứu viên Trung tâm Di sản các nhà khoa học Việt Nam và PGS.TS Nguyễn Năng Phúc (nguyên cán bộ giảng dạy khoa Kế toán, trường Đại học Kinh tế quốc dân) đã diễn ra vào sáng ngày 22-5-2019. Trong không khí cởi mở, Phó giáo sư đã chia sẻ những khát khao tuổi trẻ và niềm hạnh phúc của nghề giáo.
Ngay trong buổi đầu làm việc tại thành phố Hồ Chí Minh (25-5-2019), Trung tâm Di sản các nhà khoa học Việt Nam đã nhận được sự ủng hộ nhiệt tình của các nhà khoa học phương Nam. Hai trong số đó, PGS.TS Nguyễn Quốc Lộc, nguyên Hiệu phó trường Đại học Tổng hợp Huế và gia đình của cố PGS Cù Đình Tú, nguyên Chủ nhiệm khoa Ngữ văn, trường Đại học Sư phạm Việt Bắc đã tin tưởng tặng nhiều tư liệu cho Trung tâm lưu giữ.
Ngày 19-5-2019, nhân dịp bước sang tuổi 80, Kỹ sư, Đại tá Phạm Bình Nhưỡng đã quyết định hiến tặng gần 100 tư liệu hiện vật cho Trung tâm Di sản các nhà khoa học Việt Nam, với sự chứng kiến của bạn bè, người thân.
19/11/2019 5:21:34 CH - Những kỷ vật của người thầy
19/11/2019 5:20:35 CH - “Thầy đã đẩy tôi xuống nước để tôi tự bơi'
18/11/2019 5:11:37 CH - Một chuyến “thâm nhập thực tế” của thầy, trò trường Đại học Thủy lợi
15/11/2019 9:24:45 SA - Gửi trọn niềm tin
15/11/2019 9:17:24 SA - Tiếp nhận khối tài liệu của PGS Nguyễn Văn Thanh
